Эрдэнийн сан субашид (33-36) ᠡᠷᠳᠡᠨᠢ ᠶ᠋ᠢᠨ ᠰᠠᠩ ᠰᠤᠪᠠᠰᠢᠳ

Хазгай явдалтай муу хаад дайсанд дарагдвал

Хайрлагч сайн хаанд амиа шургах больюу.

Халуун хижиг өвчнөөр энэлсэн хүнүүд

Хамгаас үлэмжид хүйтэн усыг хүсэх мэт. 

ᠬᠠᠵᠠᠭᠠᠢ ᠶᠠᠪᠤᠳᠠᠯᠲᠤ ᠮᠠᠭᠤ ᠬᠠᠭᠠᠳ ᠳᠠᠢᠰᠤᠨ ᠳ᠋ᠤᠷ ᠳᠠᠷᠤᠭᠳᠠᠪᠠᠰᠤ 

ᠬᠠᠢᠢᠷᠠᠯᠠᠬᠤ  ᠰᠠᠢᠢᠨ ᠬᠠᠠᠭᠠᠨ ᠳ᠋ᠤᠷ ᠠᠮᠢ ᠰᠢᠷᠭᠤᠬᠤ ᠪᠣᠯᠤᠶᠤ᠂

ᠬᠠᠯᠠᠭᠤᠨ ᠬᠡᠵᠢᠭ ᠡᠪᠡᠳᠴᠢᠨ ᠢ᠋ᠶ᠋ᠡᠷ ᠡᠨᠡᠯᠦᠭᠰᠡᠨ ᠬᠥᠮᠦᠨ ᠨᠦ᠍ᠭᠦᠳ 

ᠬᠠᠮᠤᠭ ᠠ᠋ᠴᠠ ᠦᠯᠡᠮᠵᠢᠳᠡ ᠬᠦᠢᠲᠡᠨ ᠤᠰᠤᠨ ᠢ᠋ ᠬᠦᠰᠡᠬᠦ ᠮᠡᠲᠦ᠃

Алагч хаад ноёдоос зугтсан хүн

Аврагч сайн ноёдод яаран шүтьюү.

Адад баригдаж өвдсөн хүн

Арвис тарничнийг шүтэн забирах мэт.

ᠠᠯᠠᠭᠴᠢ ᠬᠠᠭᠠᠳ ᠨᠣᠶᠠᠳ ᠲᠤᠷ ᠵᠠᠭᠤᠭᠳᠠᠭᠰᠠᠨ ᠬᠥᠮᠦᠨ 

ᠠᠪᠤᠷᠠᠭᠴᠢ ᠰᠠᠢᠢᠨ ᠨᠣᠶᠠᠳ ᠢ᠋ ᠶᠠᠭᠠᠷᠠᠨ ᠰᠢᠲᠦᠶᠦ᠂

ᠠᠳᠠ ᠳ᠋ᠤᠷ ᠪᠠᠷᠢᠭᠳᠠᠵᠤ ᠡᠪᠡᠳᠦᠭᠰᠡᠨ ᠬᠥᠮᠦᠨ 

ᠨᠠᠷᠢᠨ ᠲᠠᠷᠨᠢᠴᠢᠨ ᠰᠢᠲᠦᠨ ᠵᠠᠯᠪᠠᠷᠢᠬᠤ ᠮᠡᠲᠦ᠃

Ариун дээд номчин өчүүхэн хилэнцийг ч болов тэвчих

Адаг муу хүн их нүглийг ч  харин шамдаж үйлдэх.

Адилтгавал тарагт өчүүхэн тоос оровч арилгах

Архины хөрөнгөнд хог оровч нэмэрд бодох мэт.

ᠠᠷᠢᠭᠤᠨ ᠲᠡᠭᠡᠲᠥ ᠨᠣᠮᠴᠢᠨ ᠦᠴᠥᠬᠡᠨ ᠬᠡᠯᠢᠨᠴᠡ ᠶ᠋ᠢ ᠴᠦ᠍ ᠪᠣᠯᠪᠠ ᠲᠡᠪᠴᠢᠬᠦ 

ᠠᠳᠠᠭ ᠮᠠᠭᠤ ᠬᠥᠮᠦᠨ ᠶᠡᠬᠡ ᠨᠢᠭᠥᠯ ᠢ᠋ ᠴᠦ᠍ ᠬᠠᠷᠢᠨ ᠰᠢᠮᠳᠡᠵᠥ ᠦᠢᠯᠡᠳᠬᠦ᠂

ᠠᠳᠠᠯᠢᠳᠬᠠᠪᠠᠰᠤ ᠲᠠᠷᠠᠭ ᠲᠤᠷ ᠥᠴᠦᠬᠡᠨ ᠲᠣᠭᠤᠰᠤᠨ ᠣᠷᠤᠪᠠᠴᠤ ᠠᠷᠢᠯᠭᠠᠬᠤ 

ᠠᠷᠢᠬᠢᠨ ᠤ᠋ ᠬᠦᠷᠥᠭᠭᠡ ᠳ᠋ᠦ᠍ᠷ ᠬᠣᠭ ᠣᠷᠤᠪᠠᠴᠤ ᠨᠡᠮᠡᠷᠢ ᠳ᠋ᠦ᠍ᠷ ᠪᠣᠳᠤᠬᠤ ᠮᠡᠲᠦ᠃

Үнэн дээд номчин эд малаар үгүйрэвч

Үлэмжид номын үйлсэд харин хичээх болно за.

Үлгэрлэвэл ноцсон галыг уруу хандуулавч

Үзүүр нь улам дээш бадран ноцох адил.

ᠥᠨᠡ ᠳᠡᠭᠡᠳᠥ ᠨᠣᠮᠴᠢᠨ ᠡᠳ᠋ ᠮᠠᠯ ᠢ᠋ᠶ᠋ᠠᠷ ᠥᠭᠡᠢᠷᠡᠪᠴᠥ 

ᠦᠯᠡᠮᠵᠢᠳᠡ ᠨᠣᠮ ᠤ᠋ᠨ ᠦᠢᠯᠡᠰ ᠲᠦ᠍ᠷ ᠬᠠᠷᠢᠨ ᠬᠡᠴᠡᠶᠡᠬᠥ ᠪᠣᠯᠤᠮᠤᠢ ᠵ᠎ᠠ ᠂

ᠥᠯᠢᠭᠡᠷᠯᠡᠪᠡᠰᠥ ᠨᠣᠴᠤᠭᠰᠠᠨ ᠭᠠᠯ ᠢ᠋ ᠤᠷᠤᠭᠤ ᠬᠠᠨᠳᠤᠭᠤᠯᠪᠠᠴᠤ

ᠥᠵᠥᠭᠥᠷ ᠢᠨᠤ ᠤᠯᠠᠮ ᠲᠡᠭᠡᠭᠰᠡᠢ ᠪᠠᠲᠠᠷᠠᠨ ᠨᠣᠴᠤᠬᠤ ᠠᠲᠠᠯᠢ᠃

Үгийн оньсого-(1)

 

 Үгийн хүрд тоглох дүрэм: Үгийн оньсого нь зөвхөн хөгжилтэй төдийгүй таны тархийг идэвхжүүлэхэд тустай. Тоглоомын дүрэм нь маш энгийн.  Зорилго нь үгийн тойрог дахь үсгүүдээр аль болох олон үг бүтээх явдал юм.  Мөн бүх үгс тойргийн төвд байгаа үсгийг агуулсан байх ёстой. Сонирхолтой бол нэмж оруулна.

Охин үрдээ(ᠥᠬᠢᠨ ᠦᠷ᠎‌ ᠡ ᠊ᠲᠦ ᠪᠡᠨ )

 

А.Лхамжавын шүлэг - ОХИН ҮРДЭЭ.

Үүрсэн зовлон өтгөрөн дарахад

Үсэнд сор нэмдэг ч гэлээ

Өнгө алаг хүний хорвоод 

Өвдөг сөхөрч болдоггүй юм шүү.

   Замган дээгүүр алхах адил

   Замбууланд амьдрах хэцүү ч гэлээ

   Заяа тавилан нэг л өдөр

   Заавал эргэж хардаг юм шүү.

Олны далайд хөвж явахад 

Онцгой жаргалтай нь олон юм шиг ч 

Оноосон тавилан ондоо болохоос

Огтоос зовлонгүй нь байдаггүй юм шүү.

   Энгүй далайд ганцаар сэлэх шиг

   Эзэнгүй мэт хорвоо ханхай ч

   Эргэж хардаг жаргалын мэлмий

   Энэхэн хорвоод байдаг юм шүү.

Хөвсгөл далай (ᠬᠥᠪᠰᠦᠭᠦᠯ ᠳᠠᠯᠠᠢ)

 

Khuvsgul Dalai. 

Khuvsgul Lake, located in the northern part of our country, is the deepest lake in Central Asia.  Almost half of the area is more than 100 meters deep because this lake was formed by a deep depression formed by the rise of mountains.  The water of Khuvsgul Lake is clean, low in mineral salts and organic matter, and rich in oxygen even though it is deep.  The water is as clear as a mountain stream, so fish can be seen many meters deep.  A hundred streams originating from the permanently snow-capped mountains flow into Khuvsgul Lake.  Khuvsgul lake has four islands: Khatan navel, Ocean navel, Modon navel and Baga navel.  Khuvsgul Lake has been a waterway for communication with neighboring countries since ancient times, so it has an advantage over other lakes.  Mongolians affectionately call this lake "Khuvsgul Dalai (sea)”.

Сэлэнгэ мөрөн (ᠰᠡᠯᠡᠩᠭᠡ ᠮᠥᠷᠡᠨ)

 

Selenge river.  Selenge River is the largest river in our country.  The Delger River, which originates in the Khuvsgul Mountains, and the Ider River, which originates behind the Khangai Mountains, merge to form the Selenge River.  In total, the Selenge River basin covers four hundred and forty-seven thousand square kilometers, more than fifty percent of which lies in Mongolia(🇲🇳).  Selenge River is two hundred and fifty meters wide in places and up to four to five meters deep.  It is of great economic importance due to its abundance resources.  The Selenge river is used for water transport, and it has been determined that it is possible to build a hydroelectric power plant on this river.